Dịch tiếng Anh tưởng chừng là công việc đơn giản chỉ cần giỏi ngữ pháp và vốn từ là đủ. Nhưng thực tế, dịch thuật là một nghệ thuật phức tạp, đòi hỏi người dịch không chỉ giỏi ngôn ngữ mà còn am hiểu văn hóa, ngữ cảnh và phong cách viết. Trong quá trình làm việc, Trung tâm dịch thuật Vinasite đã tổng hợp lại 10 lỗi dịch phổ biến mà ai cũng từng mắc phải khi dịch tiếng Anh, cùng những cách khắc phục hiệu quả giúp bạn nâng cao chất lượng bản dịch. Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Nội dung
Tổng hợp 10 lỗi dịch phổ biến mà ai cũng mắc phải khi dịch tiếng Anh
Sai lệch do khác biệt cấu trúc ngôn ngữ
Một trong những lỗi cơ bản nhất khi dịch tiếng Anh là dịch theo thứ tự từ hoặc cấu trúc câu gốc, dẫn đến câu dịch không tự nhiên hoặc sai nghĩa. Tiếng Anh theo cấu trúc SVO (Chủ ngữ – Động từ – Tân ngữ), trong khi nhiều ngôn ngữ khác như tiếng Việt linh hoạt hơn về vị trí. Ví dụ:
I miss you → “Tôi nhớ bạn”, không thể dịch thành “Tôi bạn nhớ”.
Cách khắc phục: Nắm vững ngữ pháp của cả hai ngôn ngữ, hiểu ý chính trước khi chuyển sang ngôn ngữ đích. Đừng dịch từng chữ, hãy dịch theo nghĩa và cảm xúc của câu.
Không duy trì được giọng điệu và phong cách
Mỗi văn bản có một giọng điệu riêng trang trọng, thân mật, học thuật hay thương mại. Khi dịch mà không giữ được phong cách này, nội dung sẽ mất đi giá trị truyền đạt.
Ví dụ, bản dịch quảng cáo cần ngắn gọn, hấp dẫn; trong khi tài liệu học thuật yêu cầu nghiêm túc và chính xác.
Cách khắc phục: Xác định rõ mục đích văn bản và đối tượng người đọc trước khi dịch. Giữ giọng điệu nhất quán trong toàn bộ bản dịch, đây là kỹ năng quan trọng của người dịch chuyên nghiệp.
Thiếu nhạy cảm văn hóa
Nhiều lỗi dịch xuất phát từ sự khác biệt về văn hóa. Một câu nói, thành ngữ hoặc cách diễn đạt có thể phù hợp ở Mỹ nhưng lại gây khó hiểu hoặc phản cảm ở nơi khác.
Ví dụ: người Anh có xu hướng nói mỉa mai tinh tế, nhưng nếu dịch nguyên văn sang tiếng Việt, người đọc có thể hiểu sai ý.
Cách khắc phục: Tìm hiểu bối cảnh văn hóa của ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích. Không nên dịch từng chữ hãy “chuyển ngữ” sao cho tự nhiên, đúng với văn hóa người đọc.
Dịch sai tên riêng hoặc phiên âm không thống nhất
Tên người, tên địa danh hoặc tổ chức nếu dịch sai hoặc dùng nhiều cách phiên âm khác nhau sẽ gây nhầm lẫn. Ví dụ: “Mao Zedong” và “Mao Tse-Tung” đều là cùng một người nhưng nếu dịch không nhất quán, người đọc sẽ hiểu là hai nhân vật khác nhau.
Cách khắc phục: Tra cứu quy chuẩn phiên âm, giữ thống nhất cách viết trong toàn bộ tài liệu, đặc biệt với các tên đã có phiên bản tiếng Việt quen thuộc.
Thiếu chuyên môn về lĩnh vực dịch
Dịch thuật không chỉ là ngôn ngữ mà còn là kiến thức chuyên ngành. Khi dịch các tài liệu y học, kỹ thuật hay pháp lý mà không hiểu thuật ngữ, bản dịch dễ sai nghiêm trọng, thậm chí gây hậu quả lớn.
Cách khắc phục: Người dịch cần chuyên môn hóa. Chỉ nên nhận dịch các lĩnh vực mình am hiểu hoặc có từ điển, tài liệu hỗ trợ đáng tin cậy. Trung tâm dịch thuật Vinasite luôn bố trí dịch giả theo chuyên ngành để đảm bảo độ chính xác cao nhất.
Nhầm lẫn giữa các từ đồng âm, đồng nghĩa
Tiếng Anh có nhiều từ có hình thức giống nhau nhưng ý nghĩa khác biệt.
Ví dụ:
- “Break” có thể là “phá vỡ” hoặc “nghỉ giải lao”.
- “Bank” vừa có nghĩa “ngân hàng”, vừa có thể là “bờ sông”.
Cách khắc phục: Xem xét ngữ cảnh trước khi chọn nghĩa phù hợp. Không nên dịch theo thói quen mà hãy đặt câu từ vào ngữ cảnh thực tế.
Dịch sai cụm động từ (phrasal verbs)
Động từ ghép là “ác mộng” của nhiều người học tiếng Anh. Chỉ cần thay đổi giới từ, nghĩa của cụm đã khác hoàn toàn.
Ví dụ:
- “Break up” (chia tay)
- “Break in” (đột nhập)
- “Break out” (bùng phát)
Cách khắc phục: Ghi nhớ các cụm động từ phổ biến, luyện dịch bằng cách đọc ví dụ thực tế. Với tài liệu chuyên ngành, hãy tra cứu kỹ thuật ngữ chính xác thay vì suy đoán.
Không chú ý đến bố cục và trình bày khi dịch
Dịch thuật không chỉ là ngôn ngữ, mà còn liên quan đến thiết kế, định dạng và bố cục. Một bản dịch dài hơn hoặc ngắn hơn quá nhiều có thể phá vỡ cấu trúc trang web, brochure hoặc hợp đồng.
Cách khắc phục: Giữ bố cục hợp lý, kiểm tra dòng, đoạn, tiêu đề, bullet points trước khi bàn giao. Với tài liệu đa ngôn ngữ, nên sử dụng phần mềm hỗ trợ định dạng chuyên dụng để đảm bảo tính thẩm mỹ.
Không quan tâm đến yếu tố bản địa hóa (localization)
Ngôn ngữ và văn hóa gắn bó chặt chẽ với nhau. Một bản dịch chuẩn phải khiến người đọc cảm thấy gần gũi, tự nhiên như nội dung được viết cho họ. Ví dụ: các biểu tượng, màu sắc, cách hiển thị ngày tháng, đơn vị tiền tệ… đều nên được bản địa hóa.
Cách khắc phục: Khi dịch nội dung marketing hoặc website, áp dụng bản địa hóa nội dung (localization) để tối ưu trải nghiệm người đọc tại thị trường mục tiêu.
Dịch sai thành ngữ, tiếng lóng hoặc cách diễn đạt đặc thù
Thành ngữ và tiếng lóng là phần tinh tế nhất của ngôn ngữ. Dịch nguyên văn thường khiến câu trở nên vô nghĩa.
Ví dụ:
- “Break a leg” không phải “Gãy chân” mà là “Chúc may mắn”.
- “It’s raining cats and dogs” không phải “Mưa mèo và chó” mà là “Mưa như trút nước”.
Cách khắc phục: Học và ghi nhớ các thành ngữ phổ biến, tra cứu nghĩa bóng trước khi dịch. Cần có sự am hiểu văn hóa và ngôn ngữ đời sống để truyền đạt chính xác cảm xúc của người nói.
Cách khắc phục chung để dịch tiếng Anh hiệu quả hơn
Để tránh mắc phải những lỗi phổ biến khi dịch tiếng Anh, người dịch cần rèn luyện cả kỹ năng ngôn ngữ và tư duy văn hóa. Một số nguyên tắc vàng mà Trung tâm dịch thuật Vinasite khuyến nghị:
- Nắm vững ngữ pháp và cấu trúc câu của cả hai ngôn ngữ.
- Sử dụng từ điển chuyên ngành và cập nhật vốn từ thường xuyên.
- Trung thành với bản gốc, chỉ thêm hoặc bớt từ khi thật cần thiết để rõ nghĩa.
- Chú trọng giọng văn, phong cách và cảm xúc của tác giả.
- Luôn kiểm tra lại bản dịch, đặc biệt là thuật ngữ và chính tả.
- Hiểu rõ văn hóa, bối cảnh và đối tượng người đọc.
Bản dịch tốt không chỉ chính xác về nghĩa mà còn tự nhiên, trôi chảy và phù hợp với người đọc.
Trung tâm dịch thuật Vinasite – Đối tác dịch thuật đáng tin cậy
Với nhiều năm kinh nghiệm trong ngành, Trung tâm dịch thuật Vinasite tự hào là đơn vị dịch thuật chuyên nghiệp, uy tín tại Việt Nam, cung cấp dịch vụ dịch thuật đa ngôn ngữ cho doanh nghiệp và cá nhân. Đội ngũ dịch giả của Vinasite đều là chuyên gia ngôn ngữ có kiến thức chuyên sâu, đảm bảo bản dịch chuẩn xác, đúng chuyên ngành và hoàn thiện đúng thời gian cam kết.
Nếu bạn đang tìm kiếm đơn vị dịch thuật uy tín, chất lượng cao, hãy liên hệ ngay Trung tâm dịch thuật Vinasite qua hotline: 08 1313 5566 để được tư vấn chi tiết và nhận báo giá tốt nhất.
